Şimal Buzlu okean

Şimal Buzlu okean — Şimal yarımkürəsində, əsasən Arktika zonasında yerləşən okean. Rusiya Federasiyası, Amerika Birləşmiş Ştatları, Skandinaviya yarımadası ölkələri, Kanada, həmçinin İslandiya və Qrenlandiya adaları vasitəsilə digər okeanlardan ayrılır. Dünyada sahəcə ən kiçik okeandır — 13 000 000 km². Okean müstəqil okean kimi 1650-ci ildə coğrafiyaşünas Varenius tərəfindən Hyperborean Ocean — "Həddindən artıq şimalda okean" (qədim yunan Βορέας — şimal küləyinin mifik tanrısı və ya başqa sözlə Şimal, qədim yunan ὑπερ -) adı ilə müstəqil okean kimi müəyyən edilmişdir. bir şeyin artıqlığını göstərən prefiks). O dövrün xarici mənbələri də adlardan istifadə edirdilər: Oceanus Septentriionalis — "Şimali Okean" (Latın Septentrio — şimal), Oceanus Scythicus — "İskit Okeanı" (Latın Scythae — Skiflər), Oceanes Tartaricus — ("Tərt Okeanı")[4], Μare Glaciale — "Arktika dənizi" (lat. Buzlaqlar — buz). Rus Torpaqlarının Ölümü Nağılında Şimal Buzlu Okeanı "Nəfəs alma dənizi" adlanır. Novqorod arxiyepiskopu Vasilinin Tver yepiskopu Teodora göndərdiyi mesajda Şimal Buzlu okeanı Nəfəs alma dənizi də adlandırırlar: "Mənim bir çox övladlarım, Novqorod sakinləri bunu Nəfəs alma dənizində gördülər: heç vaxt yatmayan qurd və qıcırtı. dişləri və ildırım çayı Morq və o su yeraltı dünyaya daxil olur və gün ərzində 3 dəfə yenidən çıxır" Şimal buzlu okeanı – ən soyuq, ən kiçik və ən dayaz okeandır. Okean Arktikanın mərkəzində 3 yarımkürədə yerləşir. 2 materiklə əhatə olunur. Avrasiya və Şimali Amerika. Okeanın tədqiq olunmasında Barensin, Çelyuskinin, Piri Rəisin və başqalarının xidməti olmuşdu. Şimal buzlu okeanda geoloji cəhətdən qədim hesab olunur. Onun ümumi sahəsinin 1/3-ni materik dayazlığı tutur. Mərkəzində Lomonosov, Mendeleyev dağ silsilələri yerləşir. Ən dərin yeri Qrellandiya dənizindədir (5527 m). Şimal buzlu okean Arktika ilə Subarktika iqlim qurşağında yerləşir. Soyuq hava kütlələri il boyu hakim olur. Buzun qalınlığı 3-5 metrə çatır. Okean suyunun böyük istilik tutumu, relyefin alçaq olması və Şimali Atlantika cərəyanının təsiri nəticəsində, Arktikanın iqlimi Antarktikanın iqliminə nisbətən mülayim olur.

  • Sakit Okean
  • Atlantik Okean
  • Hind Okeanı
  • Şimal Buzlu Okean